นามเดิมว่า จูล่าย แซ่ตัน เป็นบุตรของหลวงสำเร็จกิจกรจางวาง (ตันปุ่ย) กับนางเจียงซุ่น เริ่มสนองคุณแผ่นดินจากตำแหน่ง กัปตันจีนเมืองตานี ต่อจากบิดา ได้ประกอบคุณงามความดีความชอบมากมายจนได้รับพระราชทานสัญญาบัตรจากพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕ เมื่อวันที่ ๑๐ กันยายน พ.ศ. ๒๔๓๑ ให้เป็น หลวงจีนคณานุรักษ์ หัวหน้าจีนเมืองตานี และต่อมาในวันที่ ๒๒ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๕๗ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๖ พระราชทานบรรดาศักดิ์ตั้งเป็น พระจีนคณานุรักษ์ กรมการพิเศษเมืองปัตตานี 

พระจีนคณานุรักษ์ ได้มีส่วนก่อสร้างและบูรณะวัดวาอารามมากมาย เช่น วัดราษฎร์บูรณะ (วัดช้างให้), วัดตานีนรสโมสร(วัดบางน้ำจืด หรือวัดกลาง), วัดมุจลินทวาปีวิหาร (วัดตุยง), เป็นต้น และยังเป็นผู้อัญเชิญเจ้าแม่ลิ้มกอเหนี่ยวจากบ้านกรือเซะมาประดิษฐานยังศาลเจ้าเล่งจูเกียง อีกด้วย
เดิมตระกูลนี้ได้รับนามสกุลพระราชทานว่า "ตันธนวัฒน์" แต่ในสมัยรัฐนิยม นายอนันต์ คณานุรักษ์ จึงได้ขอจดทะเบียนตั้งนามสกุลใหม่ว่า "คณานุรักษ์" ตามราชทินนามของคุณพระจีนคณานุรักษ์ ในสมัยที่ตนเป็นเทศมนตรีเมืองปัตตานี เมื่อวันที่ ๒๗ กันยายน พ.ศ. ๒๔๘๓

พงศาวดาร เม่งมวดเซ่งซ้อ ประมาณ ๓๐๐ ปีมาแล้ว ในมณฑลฮกเกี้ยน จังหวัดเจียงจิวสู อำเภอเจียะแม้เกี่ยง (ม้าหิน) ตำบลถังโม้ย หมู่บ้านหลังเง็กหรือเง็กหลัง ตีนเขาน่ำไถ่บู้ซัว สืบเชื้อสายมาจาก ตันเส็งอ๋อง -----> ตันกวงเลี่ยง -----> ตันเต็ก ตันเต็กมีบุตร ๒ คน คือ ๑. ตันเจียง เจริญรอยตามบิดาอยู่ประเทศจีน ๒. ตันปุ่ย เดินทางเข้าประเทศไทยในสมัยรัชกาลที่ ๓ (ประมาณปี พ.ศ. ๒๓๖๗ - ๒๓๙๔) ในสมัยพระเจ้ากวงซูฮ่องเต้ มีพระนางซูสีไท้เฮา ใช้อำนาจ ตันปุ่ย ต่อมาได้เป็นจางวางโท หลวงสำเร็จกิจกรจางวาง ต้นสกุล คณานุรักษ์ และ ตันธนวัฒน์

เดิมชื่อ ปุ่ย แซ่ตัน เป็นชาวจีน ภูมิลำเนาเดิมอยู่มณฑลฮกเกี้ยน สมัยพระนางซูสีไทเฮา ได้เดินทางโดยเรือสำเภามาถึงเมืองสงขลา เพื่อขอพึ่งพระบรมโพธิสมภารในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๓ และได้ประกอบความดีความชอบอย่างใหญ่หลวงจากการอาสานำสมัครพรรคพวกชาวจีนเข้าช่วยปราบกบฏพระยาตานีและพวก จนได้รับโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งเป็น หลวงสำเร็จกิจกรจางวาง และเป็นนายกองหัวหน้าคณะคนจีน ที่คอยไกล่เกลี่ยประสานสามัคคีธรรมระหว่างเจ้าเมืองคนไทยและเจ้าเมืองคนมลายู และได้ตั้งรกรากอยู่ ณ เมืองปัตตานี นับแต่นั้นสืบมา

สกุล คณานุรักษ์ เดิม แซ่ตัน เป็นคนจีนฮ๊อกเกี้ยน สืบเชื้อสายจากพระเจ้าตันเส็งอ๋อง ตั้งบ้านเรือนอยู่ที่อำเภอหลงไห่ (Long Hai) จังหวัดจังโจว (Zhang Zhou) มณฑลฮ๊อกเกี้ยน (Fujian) ประเทศจีน นับถือพระกวนอู เป็นพระประจำตระกูล และมีคำสั่งสอนลูกหลานตกทอดมาถึงปัจจุบันนี้ว่า "ให้จงรักภักดี ต่อแผ่นดิน ต่อพระมหากษัตริย์ มีความกตัญญูรู้คุณคน และถือสัจจะ"

นายอนันต์ คณานุรักษ์ เป็นบุตรขุนจำเริญภักดี กับนางอิ่ม สมรสกับนางสาวเสริมสุข วัฒนายากร (น้องสาวขุนธำรงพันธ์ภักดี) นายอนันต์ มีชื่อเสียงเป็นที่รู้จักของคนทั่วประเทศจากการเป็นผู้รับนิมิตฝันจากหลวงพ่อทวดเหยียบน้ำทะเลจืด ให้เป็นผู้สร้างพระเครื่องหลวงพ่อทวดฯ รุ่นแรก ร่วมกับพระครูวิสัยโสภณ (อาจารย์ทิม) เมื่อปี พ.ศ. ๒๔๙๗ และจากการที่เป็นอดีตนายกเทศมนตรีเมืองปัตตานี ที่เป็นเจ้าของนกเขาชวาเสียงใหญ่ชื่อ ลูกแดง ที่มีชื่อเสียงโด่งดังมากในยุคสมัยเมื่อประมาณปี พ.ศ. ๒๕๐๐